Për ne që e mirpritëm demokracinë si pjesë e atij brezi që jetoi 18 vjet në diktaturë , kohë kjo e mjaftueshme për të kuptuar marrëzinë e një sistemi të padrejtë diktatorial si edhe ato dhjetra arsye pse prindërit e mi , familja ime , e mijëra shqiptarë mezi e pritën demokracinë, që sot është në emergjencë jo vetëm kombëtare, mes qindra përseve pa sepse , në një atdhe që gënjente dhe dhunonte vetveten duke na fshehur nga bota e duke pasur frikë nga civilizimi që sillte liria, demokracia sot më shumë se kurrë kërcënohet nga e kundërta e vet. Në 28 vjetët e tjera të kësaj Odiseje ku si në të Penelopës pëlhurë thureshin e shprisheshin ëndrrat për liritë, të drejtat e munguara , mirqenien sociale dhe atë ekonomike por edhe paqen që nuk erdhi kurrë për shkak të pajtimit me të keqen që e vret sistematikisht atë, demokracia mbeti një mision i papërfunduar, përgjysëm, peng . Po a u kuptua siç duhet ky sistem të drejtash dhe përgjegjësish?! A ishte e pregatitur shoqëria shqiptare me intelektualët përherë në mërgim, me vlerat të burgosura, dhunuara,mohuara , të ndërtonte liri mbi bazë rregullash?! Trashëgimtarët e diktaturës , ata që "ndërtuan " kopshtin shkëmbor të Evropës juglindore do të mbanin gjallë murin e izolimit edhe pse ai i Berlinit u shemb bashkë me autorët e tij , në Shqipërinë postkomuniste muri i korrupsionit na largon nga liria po aq sa ai i komunizmit që diktatura e gjatë prodhoi.Një debat përherë i hapur që ngre dhjetra enigma të pazgjidhura, nyje të së shkuarës pa të ardhme.
Ishte Vatra që na mblodhi në një bashkëbisedim mjaft të frytshëm rreth botimit më të fundit të gazetarit dhe publicistit , mendimtarit dhe refleksionistit zotit Frank Shkreli i cili nuk i mungon me gjykimin plot peshë e vlerë as shtypit të Tiranës me" Demokracia nuk pret". Rreth Vatrës nuk mungojnë kurrë idealistët që ia mbajnë gjallë misionin për të cilin ajo u krijua. Por teksa dëgjon zërin e Dr Elez Biberaj që më shumë se zërin e Amerikës përcolli zërin e të vërtetës dhe atë të shpresës për ne shqiptarët vetmitarë e të izoluar nën dhunën e diktaturës , pohon pa mëdyshje që po Vatra mundet që vizionin e saj ta kthejë në udhërrëfim për të ardhmen në udhëkryq. E mendjet që i flasin botës shqiptare këtej dhe përtej me maturimin e Sami Repishtit, mprehtësinë analitike të Frank Shkelit bëhen frymëmarrje shprese . Dr Elez Biberaj shpalos objektivat konkrete se si dilet nga emergjenca kombëtare në të cilën është zhytur vendi në kushtet e cënimit të demokracisë dhe gangrenizimit korruptiv që vret përditë moralin kombëtar. Gazetarët e zërit të Amerikës janë vigjilentë në mbrojtje të sapolindurës së asfiksuar demokraci edhe pse me prezencën e doktor Halim Kosovës , deputet i Partisë Demokratike në Parlamentin e Republikës së Shqiperisë,ndihma më e mirë do ti vinte nga vetvetja, institucionet e konsoliduara, sistemi i pastër i gjygjësorit por edhe ai legjislativ, shoqëria civile , intelektualët,pra çdo grup interesi.
Ishte vërtet bukur që në vatër të shikoje gazetarët e zërit të Amerikës Shkeli, Biberaj ,Lamaj si një akademi e vërtetë për gazetarinë e cila ka si mision të edukojë qytetarët me liri përmes mirëinformimit në këtë botë të mbushur plot me lajme kaotike. Demokracia nuk pret, por demokracia len shtigje meditimi e shprese përmes vullnetesh pozitive që Vatra e mijvjeçarit të 21 çel me drejtuesin e saj zotin Dritan Mishto , gazetën e saj një shekullore Dielli si një tribun lirie dhe shprese se demokracia ka shanse për jetë kur intelektualizmi patriotik nuk mungon. "Demokracia nuk pret" një botim që duhet shfletuar edhe për të ushqyer përmes optimizmit objektiv por edhe kriticizmit korrekt që përcjell autori tek çdokush që prej demokracisë priti e u zhgënjye, ëndërroi e u dënua, projektoi e u arratis...por gjithmonë duke pritur para se të jetë vonë.
Dhe në pëmbyllje të këtij reflektimi modest që lind natyrshëm pas atij komunikimi të frytshëm në Vatrën gjithshqiptare po citoj zotin Frank Shkreli përmes pyetjes retorike që mban dekadat brenda; Si do të ishte sot Shqipëria dhe shqiptarët nëse në shekullin e kaluar do të kishin fituar pikpamjet pro perëndimore të intelektualëve që u mundën prej komunizmit ?!
Marjana Zeneli Bulku (23 prill 2018)

Demokracia si mision i paperfunduar

Për ne që e mirpritëm demokracinë si pjesë e atij brezi që jetoi 18 vjet në diktaturë , kohë kjo e mjaftueshme për të kuptuar marrëzinë e një sistemi të padrejtë diktatorial si edhe ato dhjetra arsye pse prindërit e mi , familja ime , e mijëra shqiptarë mezi e pritën demokracinë, që sot është në emergjencë jo vetëm kombëtare, mes qindra përseve pa sepse , në një atdhe që gënjente dhe dhunonte vetveten duke na fshehur nga bota e duke pasur frikë nga civilizimi që sillte liria, demokracia sot më shumë se kurrë kërcënohet nga e kundërta e vet. Në 28 vjetët e tjera të kësaj Odiseje ku si në të Penelopës pëlhurë thureshin e shprisheshin ëndrrat për liritë, të drejtat e munguara , mirqenien sociale dhe atë ekonomike por edhe paqen që nuk erdhi kurrë për shkak të pajtimit me të keqen që e vret sistematikisht atë, demokracia mbeti një mision i papërfunduar, përgjysëm, peng . Po a u kuptua siç duhet ky sistem të drejtash dhe përgjegjësish?! A ishte e pregatitur shoqëria shqiptare me intelektualët përherë në mërgim, me vlerat të burgosura, dhunuara,mohuara , të ndërtonte liri mbi bazë rregullash?! Trashëgimtarët e diktaturës , ata që "ndërtuan " kopshtin shkëmbor të Evropës juglindore do të mbanin gjallë murin e izolimit edhe pse ai i Berlinit u shemb bashkë me autorët e tij , në Shqipërinë postkomuniste muri i korrupsionit na largon nga liria po aq sa ai i komunizmit që diktatura e gjatë prodhoi.Një debat përherë i hapur që ngre dhjetra enigma të pazgjidhura, nyje të së shkuarës pa të ardhme.
Ishte Vatra që na mblodhi në një bashkëbisedim mjaft të frytshëm rreth botimit më të fundit të gazetarit dhe publicistit , mendimtarit dhe refleksionistit zotit Frank Shkreli i cili nuk i mungon me gjykimin plot peshë e vlerë as shtypit të Tiranës me" Demokracia nuk pret". Rreth Vatrës nuk mungojnë kurrë idealistët që ia mbajnë gjallë misionin për të cilin ajo u krijua. Por teksa dëgjon zërin e Dr Elez Biberaj që më shumë se zërin e Amerikës përcolli zërin e të vërtetës dhe atë të shpresës për ne shqiptarët vetmitarë e të izoluar nën dhunën e diktaturës , pohon pa mëdyshje që po Vatra mundet që vizionin e saj ta kthejë në udhërrëfim për të ardhmen në udhëkryq. E mendjet që i flasin botës shqiptare këtej dhe përtej me maturimin e Sami Repishtit, mprehtësinë analitike të Frank Shkelit bëhen frymëmarrje shprese . Dr Elez Biberaj shpalos objektivat konkrete se si dilet nga emergjenca kombëtare në të cilën është zhytur vendi në kushtet e cënimit të demokracisë dhe gangrenizimit korruptiv që vret përditë moralin kombëtar. Gazetarët e zërit të Amerikës janë vigjilentë në mbrojtje të sapolindurës së asfiksuar demokraci edhe pse me prezencën e doktor Halim Kosovës , deputet i Partisë Demokratike në Parlamentin e Republikës së Shqiperisë,ndihma më e mirë do ti vinte nga vetvetja, institucionet e konsoliduara, sistemi i pastër i gjygjësorit por edhe ai legjislativ, shoqëria civile , intelektualët,pra çdo grup interesi.
Ishte vërtet bukur që në vatër të shikoje gazetarët e zërit të Amerikës Shkeli, Biberaj ,Lamaj si një akademi e vërtetë për gazetarinë e cila ka si mision të edukojë qytetarët me liri përmes mirëinformimit në këtë botë të mbushur plot me lajme kaotike. Demokracia nuk pret, por demokracia len shtigje meditimi e shprese përmes vullnetesh pozitive që Vatra e mijvjeçarit të 21 çel me drejtuesin e saj zotin Dritan Mishto , gazetën e saj një shekullore Dielli si një tribun lirie dhe shprese se demokracia ka shanse për jetë kur intelektualizmi patriotik nuk mungon. "Demokracia nuk pret" një botim që duhet shfletuar edhe për të ushqyer përmes optimizmit objektiv por edhe kriticizmit korrekt që përcjell autori tek çdokush që prej demokracisë priti e u zhgënjye, ëndërroi e u dënua, projektoi e u arratis...por gjithmonë duke pritur para se të jetë vonë.
Dhe në pëmbyllje të këtij reflektimi modest që lind natyrshëm pas atij komunikimi të frytshëm në Vatrën gjithshqiptare po citoj zotin Frank Shkreli përmes pyetjes retorike që mban dekadat brenda; Si do të ishte sot Shqipëria dhe shqiptarët nëse në shekullin e kaluar do të kishin fituar pikpamjet pro perëndimore të intelektualëve që u mundën prej komunizmit ?!
Marjana Zeneli Bulku (23 prill 2018)

DEMOKRACIA si shmangie e tiranisë.

Demokracia,problemi i saj dhe antropologjia demokratike

Peter Fecher, vetëm 18 vjeç banonte në Berlinin Lindor dhe e dinte që muri që e ndante qytetin, i ndërtuar në vitin 1961 u bë simbol i ndarjes midis shteteve diktatoriale dhe atyre demokratike në Europë deri në vitin 1989, kohë kjo kur ky mur u shemb. Një ditë gushti të vitit 1962, teksa po kapërcente murin për në Berlinin Perëndimor demokratik qëllohet nga rojet gjermano-lindore dhe përfundon në mënyrë tragjike tentativa e këtij të riu për të prekur Demokracinë...
Sa mijëra fate të ngjashme...qindra histori për tu rrëfyer! Rasti i Shqipërisë ku numërohen mijëra të arratisur politikë, të vrarë në kufinj, të internuar burgosur politik e qindra të dënuar na rrëfen se ne jetuam një diktaturë ekstreme mbi të cilën do ta kishte shumë të vështirë lulëzimin një demokraci e kulluar. Edhe pse përkufizimin më të saktë për demokracinë e sjell Linkolni si "Pushtet i popullit, dalë nga populli dhe për popullin" demokracia është term i lashtë grek: demos-"popull" dhe kratis-"sundim", pushtet. Sipas Sartorit përkufizimi është shumë më kompleks pasi nuk përputhet plotësisht me etimologjinë e fjalës"demokraci" edhe për shkak se demokracia keqpërdoret nga regjimet. Nëse i referohesh Greqisë së lashtë aty dallohej se gjendja e lirisë civile lejohej vetëm për një grup të ngushtë ku përjashtohej masa e madhe e skllevërve, grave, të huajve dhe individëve që merreshin me punë çnderuese dhe të vështira.

Sipas Aristotelit, Soloni ishte babai i demokracisë athinase. Kaosi politik dhe social në shekujt VII dhe VI p.e.s bëri që mjaft qytete greke të qeveriseshin nga tiranë. Athina u përpoq të shmangte këtë regjim duke zgjedhur Solonin dhe reformat e tij si mjet për zgjidhjen e krizës shoqërore dhe ekonomike.
Por a ishte Soloni demokrat?!
Le të analizojmë vargjet e tij:

"U kam dhënë masave pozitën që u përshtatet nevojave të tyre.
As nuk u kam vjedhur nderin, as nuk i jam nënshtruar lakmisë së tyre.
E ata që kishin shumë pushtet
që Ishin të lavdishëm e të pasur,
kam gjykuar se asgjë nuk duhet t'i privonte nga luksi dhe nga pozita e tyre.
Atëhere, u ngrita me mburojën time
për të mbrojtur të pasurit dhe të varfrit.
Kështu populli do të jetë më i gatshëm për t'u bindur zërit të udhëheqësve të vet.
Kur "kapistra" nuk është shumë e lirshme,
as shtrëngimi shumë i madh"

Pra Soloni shfaqet si dhurues i çdo të mire, të gjitha veprimet e vetës së parë na bëjnë të kuptojmë se ky udhëheqës nuk pyet askënd për veprimet e veta politike. Prirjet autoritare shpalosen në brendi "Kështu populli do të jetë më i gatshëm për tu bindur". Por që këtu mund të dallosh se si populli është ai që i ushqen sistemet, cilatdo qofshin ato, duke ua pakësuar ose shtuar jetëgjatësinë.

Babai i demokracisë nuk ishte demokrat, kjo shpaloset në të gjitha poezitë e tij të cilat ishin edhe platforma nëpërmjet të cilave ai e shmangu tiraninë. Pushteti ekonomik për Solonin kishte rëndësi të veçantë, ai njihet si themelues i Timokracisë e cila shtresëzonte shoqërinë ku një rol i madh i jepej shtresës së mesme për të thyer monopolin e aristokracisë. Soloni mund të ushtronte pushtet apsolut duke u lidhur me cilëndo parti por ai parapëlqeu të mos i pëlqente askujt, duke u bërë shpëtimtar i vendit dhe ligjvënës shembullor. Përmes modelit të tij kuptojmë se misioni i Demokracisë është SHMANGIA E TIRANISË.

Rasti i Shqipërisë (antropologjia e sistemeve)
Për shkaqe historike tek ne ka munguar antropologjizmi borgjez që sipas shkollës anglosaksone formulonte: Demokraci përmes Ligjit.
Ne jetuam dhe jetojmë në një antropologjizëm feudal ku formula është; Turma dhe prijësi. Retrospektivisht sistemet e dikurshme ishin; Mbretëria me popull dhe mbret.
Komunizmi; populli heroik dhe sekretari i partisë.
Ky lloj evolucioni i komanduar nga sistemet nuk arriti të prodhojë asnjëherë Antropocivilizim. Mungesa e individit si institucion, në një mjedis ku jeton parimi autotitarist "shteti jam unë" e mohon rolin e individit me të drejtat e tij dhe përgjegjësitë çka janë themel i demokracive.
Demokracia mund të rrezikohet nga qetësia dhe rendi sikurse dhe nga trazirat dhe mungesa e rendit sipas Brucher. Dhe pyetja që lind është: A janë protestat dhe tubimet pjesë e demokracive?!
Dhe pse protestohet?!
Është shumë e rëndësishme të dihet se si protestohet duke përdorur mjetet e duhura që nuk dhunojnë masën që proteston por as palën të cilës i drejtohet protesta. Cënimi i të mirave, mosgarantimi apo mohimi i tyre çon në protestë, edhe krizat apo fatkeqësitë krijojnë klimë proteste madje edhe irritimi kur autoritetet bëjnë indiferentin.
Po përse ndodh te goditet protestat?
Ka vetëm një përgjigje: sepse mungon institucionalizimi i protestës. Kur njerëzit protestojnë kundër një individi a kemi vallë të bëjmë me shtet demokratik?!
Jo, sepse njerëzit nuk besojnë në demokraci derisa protestojnë kundër një individi.Demokracia reale nuk është ajo që krijon një klub të fortë mes njerëzve, por ajo që lehtëson marrdheniet e tyre të ndërsjella. Kur paqja rregullon vetë punët e veta ajo shndërrohet në demokraci.
Fragment nga studimi gjatë programit Master në Institutin e strudimeve evropiane(2010-2012 ) Marjana Bulku